Filmreview: The Old Oak

Regie: Ken Loach – Speelduur: 113 minuten
Cast: Ebla Mari, Debbie Honeywood, Trevor Fox, Dave Turner …
Genre: Drama – Originele taal: Engels

The Old Oak is de laatst overgebleven kroeg in een vergeten dorpje in het noorden van Engeland, waar de rust wordt verstoord wanneer enkele Syrische vluchtelingen arriveren. De spanningen bereiken een hoogtepunt wanneer de eigenaar van The Old Oak, TJ Ballantyne, bevriend raakt met de jonge Yara, een van de vluchtelingen. Dit vormt het hart van het verhaal in de nieuwste film van Ken Loach, zijn vijftiende en mogelijk laatste, zoals Loach zelf heeft gesuggereerd.

Ken Loach behoeft geen introductie meer; zijn naam is synoniem voor een kenmerkende maatschappijkritische regiestijl. Met zijn recentere werk I, Daniel Blake, heeft deze Britse filmmaker de prestigieuze Palme d’Or van het Cannes Film Festival gewonnen, zijn tweede na The Wind That Shakes the Barley uit 2006. Mijn eerste kennismaking met zijn werk was de film Kes uit 1969, gebaseerd op de roman A Kestrel for a Knave van Barry Hines – een absolute aanrader.

De geschiedenis van een dorp​

In de openingscène zien we Yara (Ebla Mari), die zojuist met haar familie uit Syrië is aangekomen en foto’s maakt vanuit de bus. Wanneer ze uitstapt, wordt haar camera vernield door een dorpeling. De reactie van de bewoners op deze nieuwkomers is heftig; de lokale bevolking heeft hun gemeenschap economisch zien instorten door de sluiting van de mijnen en voelt zich achtergelaten door hun regering. Ze beschouwen de vluchtelingen die in hun leegstaande huizen worden geplaatst als indringers.

De stille, zwijgzame eigenaar van het laatst overgebleven café, T.J Ballantyne (Dave Turner), voelt zich schuldig over de kapotte fotocamera van Yara en biedt haar enkele oude camera’s aan die hij nog heeft liggen. T.J vindt in de jonge Yara – een twintiger met een passie voor fotografie – een vriendin. Samen ontdekken ze dat de oude traditie “Als we samen eten, versterken we ons samen”, die tijdens de vakbondsdagen van de mijnwerkers werd gekoesterd, een gemeenschap kan samenhouden. Ze besluiten deze traditie nieuw leven in te blazen door een gaarkeuken te beginnen in het zaaltje achter The Old Oak. Het is echter duidelijk dat deze daad niet door alle stamgasten van de kroeg wordt toegejuicht; sommigen voelen zich verraden en beschouwen deze verandering als een onmiskenbaar teken van achteruitgang.

Crisis en conflicten​

In het café The Old Oak heerst een grimmig pessimisme, een rauw realisme, waarin gerechtigheid ontbreekt en troost schaars is voor de inwoners die gevangen zitten in hun situatie. Terwijl sommigen hun uiterste best doen om de wereld om hen heen te verbeteren, zijn er anderen die de maatschappij de rug hebben toegekeerd en zich verzetten. De tegenspoed in de film komt niet alleen vanuit één hoek; beide hoofdrolspelers hebben hun deel van verdriet gekend en de film geeft inzicht in hun perspectieven. De arbeiders, die door het systeem zijn benadeeld en nu alleen nog maar afleiding kunnen vinden in de laatst overgebleven pub, onderdrukken nu anderen zoals zijzelf ooit onderdrukt werden. Het is een tragische dynamiek.

De uitmuntende regie van Ken Loach en de schitterende cinematografie zijn kenmerkend voor deze regisseur, maar het ingetogen acteerwerk van Dave Turner tilt de film naar een hoger niveau. De pijn van deze man is voelbaar; hij heeft al lang geen hoop meer en wanneer hij dan ook nog eens een persoonlijk drama meemaakt, komt er een immense woede tegenover de daders naar boven. Zijn ziel vormt tevens het kloppende hart van deze film. De vertolking van Ebla Mari is ook aangrijpend; de hechte band met haar familie is ontroerend om te aanschouwen. Als kleine kritische noot zou ik alleen willen opmerken dat wat meer oefening met haar fotocamera het geheel natuurlijker had kunnen maken.

The Old Oak slaagt perfect in zijn opzet en brengt een boodschap van hoop en solidariteit over. Het is een eenvoudig verhaal en filmmaker Ken Loach neigt niet naar overdreven dramatisering van het conflict; hij beheerst precies wanneer hij het evenwicht moet bewaren om de kracht van zijn film te beklemtonen. Een film die blijft hangen, zeker als je – net zoals ik – van dit genre houdt.