Een indringend portret van FEMEN-activiste Oksana Shachko: Oxana toont haar strijd voor vrouwenrechten, de tol van activisme, en de innerlijke worsteling tussen geloof en vrijheid.
Regie: Charlène Favier – Speelduur: 103 minuten
Cast: Albina Korzh, Maryna Koshkina, Lada Korovai …
Genre: biografie, drama- Originele taal: Engels – Cinéart
De film opent met de magische nacht van Kupala, een traditioneel Oekraïens feest dat in het teken staat van vuur, water, vruchtbaarheid en de ongetemde kracht van de natuur. Te midden van dansende vrouwen rondom het vuur staat Oxana. Hoewel ze nog een jong meisje is, weet ze één ding zeker: ze zal nooit trouwen – behalve met God. Oxana is gebaseerd op het verhaal van Oksana Chatchko, mede-oprichtster van de feministische activistische groep FEMEN, en geregisseerd door Charlène Favier.
Wat begon als een lokale protestbeweging groeide al snel uit tot een internationaal fenomeen. FEMEN werd bekend om zijn gedurfde, halfnaakte protestacties, waarmee de groep zich verzette tegen patriarchale onderdrukking, religieuze invloed en politieke corruptie. Oksana Chatchko, als een van de drijvende krachten achter de beweging, werd niet alleen bewonderd om haar moed, maar ook bekritiseerd en bedreigd. Haar activisme bracht haar in conflict met autoriteiten en dwong haar uiteindelijk tot ballingschap in Frankrijk.
Oekraïne is geen bordeel
23 juli 2018. In de vroege ochtend bereidt Oxana zich voor op een bijzondere dag: de vernissage van haar tentoonstelling Iconen. Terwijl ze zich klaarmaakt, volgen we haar doorheen de dag – een reeks ontmoetingen die haar verleden steeds dichter bij het heden brengen. Ze spreekt af met een vriend, geeft een interview aan een kunstcriticus en heeft een belangrijke afspraak over haar politieke vluchtelingenstatus. Maar onder de oppervlakte broeien herinneringen. Haar verleden als feministische activiste, de strijd die ze voerde, de trauma’s die ze opliep en het verraad dat haar tekende.
Oxana groeit op in een orthodox gezin in Oekraïne. Haar thuis is een plek van onrust: haar vader, werkloos en gefrustreerd, schreeuwt de hele dag tegen haar moeder. In de stilte van haar eigen wereld vindt Oxana troost in schilderen en religie. Ze schildert iconen, heilige figuren, geliefd door de kerk. Ze hoopt dat haar moeder op een dag de moed vindt om haar vader te verlaten. Ondanks haar jonge leeftijd voelt ze een sterke drang naar verandering. Wanneer ze gaat studeren, ontmoet ze Anna Hutsol en Aleksandra Shevchenko – twee vrouwen die, net als zij, niet langer willen zwijgen. Hun protesten tegen corruptie groeien uit tot iets groters: FEMEN. En met hun eerste actie – Oekraïne is geen bordeel – begint een beweging die de wereld zal opschudden.
Het pad van verzet
De cinematografie van Oxana speelt een cruciale rol in het overbrengen van de sfeer en emotie van het verhaal. Het kleurenpalet varieert tussen warme gouden tinten en koele, kalme blauw-groene schakeringen, wat de film visueel gelaagd en sfeervol maakt. Er is veel aandacht besteed aan details, waaronder de keuze voor de kleding en de bloemenkransen: ze contrasteren prachtig met de omgeving en dragen bij aan de esthetiek.
De film vertelt het verhaal van een uitzonderlijk sterke vrouw die onvermoeibaar streed voor vrouwenrechten en vrijheid. Ze riskeerde keer op keer haar eigen leven voor haar idealen, waarbij haar moed en vastberadenheid bewonderenswaardig zijn. In het begin is ze nog zoekende, vastgehouden door haar geloof, maar uiteindelijk kiest ze ervoor om de religie achter zich te laten en haar eigen pad te volgen.
Wat haar zo fascinerend maakt, is de complexiteit van haar persoonlijkheid. Ze leed in stilte, gevoelig en kwetsbaar, maar bleef niet passief. In plaats daarvan nam ze actie, vastberaden om de wereld te veranderen. Toch laat de film ook de tol van haar strijd zien. Haar ervaringen maken haar steeds meer gesloten, en dat contrast is goed voelbaar. In de scènes in Oekraïne straalt ze kracht en oprechte vreugde uit tijdens haar activisme, terwijl de scènes in Parijs doordrenkt zijn van duisternis, frustratie en pijn. Haar blik alleen al vertelt het verhaal – van hoop en vuur naar eenzaamheid en desillusie.
Op 23 juli 2018 maakte Oxana Shachko een einde aan haar leven in Parijs. Ze was slechts 31 jaar oud.
Oxana heeft me positief verrast. De film heeft een duidelijke structuur, met de combinatie van haar laatste dag en het terugblikken op haar verleden. De cast is sterk, en vooral Albina Korzh overtuigt in de rol van Oxana. Gaandeweg kom je dichter bij haar, begin je haar steeds beter te begrijpen, maar tegelijk voel je je machteloos naarmate je ziet hoe ze langzaam wegglipt. Het is een aangrijpend en indrukwekkend portret van een uitzonderlijke vrouw.
aeyenah 