Cuba & Alaska dompelt je onder in de grimmige realiteit van de oorlog in Oekraïne, gefilmd door de ogen van twee vrouwelijke medische vrijwilligers. Regisseur Yegor Troyanovsky laat zien hoe vriendschap, humor en veerkracht standhouden temidden van chaos en verlies.
Regie: Yegor Troyanovsky – Speelduur: 93 minuten
Cast: Cuba, Alaska …
Genre: documentaire – Originele taal: Engels – Dalton Distribution
In Cuba & Alaska word je zonder waarschuwing midden in het oorlogsgeweld van Oekraïne gekatapulteerd. Geen opbouw, geen ademruimte – de kogels fluiten meteen om je oren en chaos barst los. Regisseur Yegor Troyanovsky dompelt ons onder in de rauwe realiteit van twee vrouwelijke medische hulpverleners aan het front. Terwijl ze levens proberen te redden, klampen ze zich vast aan flarden van hun vroegere bestaan – met de hoop dat er na de oorlog nog iets is om naar terug te keren.
Yegor Troyanovsky is een Oekraïense regisseur, scenarioschrijver en cameraman. Sinds de zomer van 2022 volgde hij het leven van Cuba en Alaska met behulp van bodycams en zijn eigen camera. Cuba & Alaska is een coproductie van Oekraïne, Frankrijk en België en trok al internationale aandacht: de documentaire won de Unifrance Doc Award op CPH:FORUM 2023.
Vrouwen aan het front
De documentaire opent met een mokerslag: een oorverdovende geluid van bominslagen, geweerschoten en explosies. Midden in deze hel staan twee jonge vrouwen – Cuba en Alaska – die hun leven riskeren om anderen te redden. Ze filmen, helpen, rennen en duiken weg voor het geweld. Terwijl de camera trilt, zegt Alaska: “De hemel boven ons scheurt open. Je hoeft niet de hele wereld te redden. Maar probeer tenminste íémand te redden.” Die uitspraak vat de essentie van de film treffend samen.
Cuba en Alaska – bijnamen die ze toevallig kregen, net als de mannelijke soldaten in hun eenheid – lieten hun burgerleven achter zich om zich aan te sluiten bij het Oekraïense leger als vrijwillige verpleegkundigen. Tijdens hun missie groeien ze uit van collega’s tot hechte vrienden.
Oorlog zonder filter
Cuba & Alaska is een portret van twee vrouwen die proberen mens te blijven in een genadeloze situatie. Hun kameraadschap, veerkracht en kwetsbaarheid maken de documentaire tot een indringende getuigenis van oorlog – én van leven. Tussen de bombardementen door zijn er momenten van rust: een gedeelde grap, een maaltijd, een omhelzing. Die kleine pauzes geven ademruimte, maar zijn zeldzaam en altijd tijdelijk.
In 2023 raakt Alaska gewond bij een aanval met Russische drones. Maanden van revalidatie volgen; ze leert opnieuw lopen, stap voor stap. Toch keert ze uiteindelijk terug naar het front. Cuba stelt zichzelf ondertussen een regel: geen romantiek met collega’s. Het is haar manier om afstand te houden. Maar de liefde houdt zich niet aan regels. In het voorjaar van 2023 wordt ze verliefd op soldaat Shepa. Ze maken trouwplannen voor augustus. In juli sneuvelt hij aan het front.
Regisseur Yegor Troyanovsky kiest niet voor esthetiek of afstandelijkheid, maar voor eerlijkheid. De beelden zijn soms schokkerig, verticaal gefilmd, onscherp of haastig – vaak afkomstig van telefoons en bodycams. Maar precies daarin schuilt de kracht van deze film: niets is in scène gezet. Wat we zien, is echt. De gewonden zijn écht gewond. Het bloed is écht bloed. Er wordt niet gestuurd, niet ingegrepen, alleen geregistreerd.
In die rauwe beelden komen Cuba’s en Alaska’s persoonlijkheden snel bovendrijven: hun droge, soms vlijmscherpe humor, de spontane vriendschap, de kalme vastberadenheid. In interviews zie je geen drama of pose, alleen hun rotsvaste overtuiging dat ze een taak hebben – wat er ook gebeurt. Tussen het stof en puin maken ze plannen voor later, lachen samen, proberen hun menselijkheid vast te houden. Ondanks zichtbare én onzichtbare littekens tonen beide vrouwen een opmerkelijke veerkracht.
Cuba & Alaska is een opvallende documentaire. Eerlijk gezegd viel de film me in eerste instantie niet op – de poster en de titel spraken me niet meteen aan. Het is jammer hoe zulke factoren je kijkgedrag kunnen beïnvloeden. Gelukkig heb ik deze documentaire alsnog gezien, en ik hoop dat ik ook anderen kan overtuigen om te kijken.
Vanaf het eerste moment word je in het oorlogsgeweld gegooid, maar tegelijk bouw je snel een band op met de twee hoofdpersonages. Alaska is teruggetrokken, heeft een scherpe, soms donkere humor, en straalt een stille intelligentie uit. Cuba is een spraakwaterval met een lach die zo intens en oprecht is dat je meteen voelt: dit is iemand op wie je kunt vertrouwen. Het was niet makkelijk om deze documentaire te zien. Er is veel verdriet, veel verlies. Maar precies daarom blijft deze film hangen: omdat het geen verhaal is over heldendom, maar over menselijkheid in haar meest pure vorm. En die raakt.
aeyenah 