Être et Avoir volgt een jaar in het leven van een klein Frans dorpsschooltje, waar meester Georges Lopez dertien kinderen van verschillende leeftijden lesgeeft. Nicolas Philibert legt op intieme wijze de rust, eenvoud en verbondenheid van het plattelandsleven vast, zowel binnen als buiten de klas.
Regie: Nicolas Philibert – Speelduur: 104 minuten
Genre: documentaire – Originele taal: Frans – Cherry Pickers Film
De winter heeft het Franse platteland in zijn greep, sneeuw valt zacht over de velden. Door dit witte, stille landschap rijdt de schoolbus, die van boerderij tot boerderij kinderen oppikt: de leerlingen van één klein dorpsschooltje – één klas, alle leeftijden door elkaar. In Être et Avoir neemt regisseur Nicolas Philibert ons een jaar lang mee in hun wereld, waar leren en opgroeien plaatsvinden in een tempo dat net zo kalm is als het winterlandschap.
De documentaire van Nicolas Philibert verscheen in 2002 en veroverde sindsdien de harten van publiek en critici. Être et Avoir werd genomineerd op tal van internationale filmfestivals en won verschillende awards. Philibert legt hier een tijdsbeeld vast dat, hoewel het meer twintig jaar geleden is opgenomen, ook nu nog weet te boeien.
Een jaar in één klas
Schoolmeester Georges Lopez geeft les aan dertien kinderen, allemaal samen in één klas, met leeftijden van vier tot twaalf jaar. Het schooljaar dat de documentaire volgt, is bovendien zijn laatste: na de zomer gaat Lopez met pensioen. In zijn klas krijgt elke leerling de ruimte om in zijn eigen tempo te leren.
Er heerst orde en rust, er wordt samen overlegd, en de onderlinge relaties tussen de kinderen hebben prioriteit. Kleine ruzies worden snel gesust, en wie extra aandacht nodig heeft, kan rekenen op de zorg en geduld van de meester. In het tweede deel van de documentaire zien we ook het leven van de kinderen buiten school: hun families, de boerderijen waar ze opgroeien en het dagelijks ritme van het plattelandsleven.
Lesgeven in zijn puurste vorm
De klasmomenten worden afgewisseld met beelden van de wisselende seizoenen, waarbij het omringende landschap de rustige sfeer nog versterkt. De eenvoud die de film uitstraalt, is niet alleen mooi maar, vanuit het perspectief van vandaag, ook opvallend: geen smartphones, geen laptops, geen digitale afleiding. Het herinnert aan een tijd waarin het leven ogenschijnlijk eenvoudiger was.
Ondanks dat hij lesgeeft aan kinderen van uiteenlopende leeftijden en hiervoor een aangepast leerplan moet hanteren, straalt de schoolmeester opmerkelijke rust uit. Geen spoor van stress of de overspannenheid die zo vaak met het leraarsberoep wordt geassocieerd. De leerlingen lijken zich niet bewust van de camera’s; alles verloopt op een natuurlijke, ongeforceerde manier, alsof de aanwezigheid van de filmploeg vanzelfsprekend is.
Nicolas Philibert is er met Être et avoir uitstekend in geslaagd om het leven rond het dorpsschooltje in al zijn ups en downs vast te leggen. Hij toont niet alleen de dynamiek binnen de klas, maar ook het dagelijkse leven daaromheen – ogenschijnlijk eenvoudig, maar juist daardoor des te betekenisvoller. Het contrast met de hectiek van de grootstad maakt duidelijk hoe bijzonder deze wereld is, en hoe waardevol het is dat ze op film bewaard blijft.
aeyenah 